جناب نوبخت، نیازی به تلاش دولت نداریم!!!

محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت در اجلاس اتحادیه پایاپای آسیا و اقیانوسیه گفت: دولت برای کاهش تورم و رساندن آن به ۲۵ درصد و افزایش رشد اقتصادی به ۱.۵ درصد در سال جاری میلادی تلاش می‌کند اما بر اساس گزارش نهادهای مالی بین‌المللی، امسال نرخ رشد اقتصادی کشورمان به ۲.۸ درصد و نرخ تورم به زیر ۲۰ درصد خواهد رسید.

وی در ادامه گفت: سیاست دولت، استقلال بانک مرکزی بدون دخالت سیاستمداران است و اگر چه آثار این سیاست در دراز مدت مشخص می شود اما آثار آن به صورت کاهش تورم و افزایش فعالیت های اقتصادی بروز کرده است... در هشت ماه نخست دولت تدبیر و امید، نرخ تورم از ۴۳ درصد به ۳۰ درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه در ماه گذشته به ۱۷ درصد رسید که نشان‌دهنده بهبود شاخص های اقتصادی در جمهوری اسلامی ایران است.

اظهاراتی شبیه به سخنان نوبخت از سوی مسئولین دولتی به ویژه رئیس‌جمهور بارها شنیده شده‌است. متأسفانه بیان این اظهارات توسط دولت‌مردان ناشی از ناآگاهی تیم اقتصادی دولت است. آیا عملکرد دولت باعث کاهش تورم در سال گذشته شد؟ در ادامه به علت کاهش تورم در سال 92 و افزایش تورم در سال 91 اشاره می‌شود.

هنگامی که کشور با جهش قیمت روبرو است تورم نقطه‌به‌نقطه بهتر می‌تواند گویای وضعیت اقتصادی کشور باشد و گرانی را بهتر نمایش می‌دهد. تورم به رشدنقدینگی، رشد سرعت گردش نقدینگی و رشد حجم مبادلات بستگی دارد. سرعت نقدینگی چون به عادات اجتماعی بستگی دارد، در اکثر مواقع ثابت است. برخی مواقع به دلیل شرایط خاص ممکن است سرعت گردش نقدینگی تغییر کند ولی پس از بین رفتن فضای تورمی به حالت اولیه برمی‌گردد. جهش قیمت در یک سال بیشتر معلول افزایش سرعت گردش نقدینگی است. در ایران به دلیل کسری بودجه دولت به طور متوسط شاهد تورم 25 درصدی هستیم و اگر در یک سال تورم نقطه‌به‌نقطه از این عدد تفاوت چشمگیری داشته باشد علت خاصی دارد و کارشناسان و مسئولین اقتصادی کشور می‌بایست از آن آگاهی یابند. در سال 91 سرعت گردش افزایش یافت و موجب افزایش قیمت‌ها شد. برای همه مشهود بود که مردم در سال 91 نمی‌خواستند پولشان را راکد نگه‌دارند و حجم مبادلات افزایش یافت. افزایش قیمت ارز و سکه معلول همین رفتار جامعه بود. چون عادات اجتماعی مردم در بلندمدت تغییر چندانی نمی‌یابد در سال 92 با کاهش سرعت گردش نقدینگی انتظار داشتیم تورم کاهش یابد.

چرا کاهش تورم از ابتدای سال 92 اتفاق نیفتاد؟

جهش قیمت‌ها در سال 91 در نیمه دوم سال اتفاق افتاد. در نیمه اول سال 91 جهش قیمت‌ها به اندازه نیمه دوم اتفاق نیفتاده‌بود، پس در نیمه اول 92 تورم نقطه‌به‌نقطه کاهش چندانی نمی‌افتد اما از طرفی تورم دوره ای نیز کمی افزایش می‌یابد. تورم نقطه‌به‌نقطه در ماه‌های سال 91 به ترتیب 21/1، 22/2، 21/9، 24/2، 25/3، 26/5، 31/1، 35، 36/2، 36/9، 40/4 و 41/2 بود. برای مثال ماه فروردین سال 91 که تورم کمتر بوده است را حذف، و فروردین 92 که رشد سطح عمومی قیمت‌ها نسبت به زمان مشابه در سال قبل از آن بیشتر بود را جایگزین و متوسط‌گیری کرده‌است. تا مرداد تورم دوره‌ای افزایش می‌یافت اما تورم نقطه‌به‌نقطه تقریبا ثابت بود و اندکی کاهش می‌یافت. تورم در فصل بهار سال 91 تقریبا ثابت است. در فصل تابستان به دلیل افزایش سرعت گردش، کمی افزایش می‌یابد و نیمه دوم سال با داغ‌تر شدن پول جهش قیمت‌ها اتفاق می‌افتد. انتظار داریم در فصل بهار 92 تورم ثابت و در تابستان کمی کاهش یابد و در نیمه دوم سال 92 افت محسوسی اتفاق بیفتد. وزرای دولت یازدهم تقریبا از پاییز کارشان را شروع کردند اما کاهش تورم نقطه‌به‌نقطه از تیر شروع شده‌بود. تورم نقطه‌به‌تقطه در دوازده ماه سال 92 به ترتیب 42/2، 41/7، 45/1، 44، 43/1، 46/1، 36/1، 31/9، 29/6، 28/8، 22/8 و 19/7 بوده‌است. همان ماه‌هایی که در سال 91 تورم افزایش یافته‌است در سال 92 کاهش یافته‌است.

 

همان عاملی که تورم سال 91 را افزایش داد تورم سال92 را کاهش داد و ربطی به سیاست‌های دولت نداشت. در دولت ششم نیزهمین اتفاق افتاد. در هر دو سال 74 و 75 رشد نقدینگی 37 درصد بود. تورم دوره‌ای در یک سال 49 درصد و در سال بعد 22 درصد بوده‌است. مطمئنا تورم نقطه‌به‌نقطه در سال 74 بیش از 50 درصد و در سال 75 کمتر از 22 درصد بوده‌است. طبق آمارهای بانک مرکزی در اردیبهشت 1374 تورم نقطه‌به‌نقطه به 59 درصد و در بهمن 1375 به 18 درصد رسیده‌بود. به احتمال زیاد در دوره دولت ششم نیز همین اتفاق افتاده‌بود.

اظهارات دولت و حامیان آن در مورد کاهش تورم، ناشی از ناآگاهی از محیط اقتصاد کلان کشور است و موجب نگرانی است. اگر دولت همان سیاست‌های چند سال گذشته را دنبال کند تورم سال 93 به حدود 25 درصد می‌رسد و نیازی به وعده رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی دولت نیست. اگر رئیس‌جمهور معتقد است که عملکرد دولت موجب کاهش تورم است پس امسال با تداوم سیاست‌های دولت باید تورم به زیر 19 درصد بیاید. اگر عملکرد دولت موجب شده‌است تورم بیش از 40 درصدی را در عرض چند ماه به زیر 20 درصد ‌برسد، توقع به جایی است در سال 93 آن را به زیر ده درصد برساند!!!

روحانی در دیدار با اعضای فراکسیون رهروایان ولایت مدعی بود که تورم ماهانه چهاردهم درصدی بی‌سابقه بوده‌است مشخص است مشاوران دولت دقت کافی به داده‌های آماری نیز ندارند وگرنه کاهش چهاردهم درصدی تورم ماهانه چندان بی‌سابقه نیست و در ماه‌های ابتدایی سال 75 نیز همین‌گونه بود و از فروردین تا مرداد شاخص بها کالا و خدمات روی عدد 8/10 ثابت بود که تورم ماهانه حدود صفر می‌شود.

با توجه به مطالب بالا انتظار داریم در نیمه دوم سال 93، تورم نقطه‌به نقطه افزایش یابد.

این تحلیل به صورت کامل‌تر در کتاب برداشتی متفاوت از اقتصاد ایران آمده‌است که در آینده لینک دانلود آن را در وبلاگ اقتصاد‌ما خواهم گذاشت.